Kokunun Mimarisi: Parfüm Şişelerinin Tasarım Tarihi
YAZAR
Parfüm... Koku yoluyla hatıraları, arzuları ve kimlikleri taşıyan bir damla sihir. Ama bu sihir, yalnızca içindeki esansla değil, onu taşıyan şişeyle de anlam kazanıyor. Bugün parfüm şişeleri; sadece kozmetik ürünlerin kabı değil, birer tasarım objesi, hatta ikonik sanat eseri olarak kabul ediliyor. Bazıları çekmecede değil, açıkta tutulur. Bazıları bittiğinde bile atılmaz. Bazılarıysa bir moda evinin karakterini yıllarca sessizce taşır.
Bu yazı, o şeffaf (ya da opak) camların ardında gizlenen tarihi, kültürü ve görsel zekâyı mercek altına alıyor.
Başlangıç: Şişe, Şatafat ve Şiir
Parfüm şişesinin tarihine bakıldığında, karşımıza Antik Mısır çıkıyor. Kokular; tanrılara sunulan armağanlar kadar, ölümsüzlük arzusunun bir parçasıydı. Bu yüzden şişeler de sıradan değildi: altınla, değerli taşlarla bezenmiş, minyatür heykeller gibiydiler.
Avrupa’da 17. yüzyılla birlikte parfüm sadece aristokrasiye ait bir zevk olmaktan çıkmaya başladı. Ama şişe, hâlâ bir sınıf göstergesiydi.
Cam ustalığıyla ünlü Murano adasında üretilen parfüm şişeleri, parfümden çok bir statü objesiydi.
Chanel No.5 © Chanel
Modern Parfümün Doğuşu ve Tasarım Devrimi
Yüzyılın başında işler değişti. Çünkü Chanel No. 5, 1921’de sahneye çıktı.
Gabrielle Chanel, sadece kadınlara parfüm değil, kimlik verdi. No.5’in şişesi ise o dönemde tam bir devrimdi. Gösterişli kristallerin ve barok kıvrımların aksine, düz çizgiler, köşeli form ve neredeyse klinik sadelik: Bu, o zamana kadar hiç görülmemiş bir zarafetti.
Daha sonra Jean Patou, Coty, Guerlain gibi markalar da şişe tasarımını marka dilinin ayrılmaz bir parçası olarak görmeye başladı.
Minimalizm mi? Heykel mi? Parfüm Şişesi = Marka DNA’sı
Bugün şişe tasarımı, bir markanın estetik duruşunu ve kime hitap ettiğini açıkça yansıtır.
Le Labo:
laboratuvar camı gibi sade, etiketi daktiloyla yazılmış gibi: cool, entelektüel, uniseksByredo:
yuvarlak şapka kapağıyla tanınır: zarif, mimari, sade ama unutulmazDior Sauvage
maskülen güç hissi, mıknatıslı kapak: modern şövalyeFrederic Malle
klasik parfümeri geleneğine selam: içe dönük ama karakterli
Ve unutmamak gerekir: şişe tasarımcısı, moda tasarımcısı kadar önemli bir figürdür. Örneğin Serge Mansau, parfüm dünyasında adeta bir mimar olarak görülür. Guerlain, Hermès, Kenzo gibi devler onun imzasını taşır.
