Şarabın Geleceği Seramik

İki bin yıldan uzun bir süre önce Romalılar, şarabı saklamak ve taşımak için terracotta amphoralardan ahşap fıçılara geçtiklerinde, o karar şarap tarihinin dönüm noktalarından biri olmuştu. Zamanın en büyük şarap devrimlerinden biri, sonrasında yüzyıllar boyunca standart haline geldi: Meşe fıçı, olgunlaştırma ve fermantasyonun vazgeçilmez aracıydı. Bugünse tarih sessizce ilginç bir dönüş yapıyor. Her şey eskisi gibi ama bir o kadar da yeni.

İtalya, şarap dünyasında bir kez daha sahnenin ön sırasına geçiyor ve yüzyıllar önceki köklerine dönerek inovasyonu gelenekle buluşturuyor. Modern şarapçılığın yeni yıldızı, antik çağın mirasını teknolojiyle harmanlayan seramik fıçı.

Biri Ligurya’da, diğeri Trentino-Alto Adige’de faaliyet gösteren iki İtalyan üretici, Clayver ve Tava, dünyanın dört bir yanındaki şarap üreticilerine meşe fıçıya alternatif sunuyor. Ancak bu alternatif, tarihi amphoraları olduğu gibi kopyalayan bir yaklaşım değil. Daha pürüzsüz, daha rafine ve bilimsel olarak kontrollü. Bu fıçılar, ne meşe gibi aromatik iz bırakıyor ne de tamamlanmamış terracotta gibi gözeneklilik sebebiyle yoğun oksijen alışverişine izin veriyor.

Sonuç, üzümün kendi karakterini sahneye koyduğu, terroir'in çıplak ve dürüst bir şekilde konuştuğu şaraplar. Bugünün tüketicisinin aradığı şey de tam olarak bu: sadelik, tazelik ve şeffaflık.

Sicilya’daki Planeta’nın şarap üreticisi Patricia Toth, yeni gelen bu seramik akımının özünü şöyle özetliyor: “Bu kapları özel yapan şey, şarabı desteklemeleri ama ona dayatmıyor olmaları. Üzümün sesini kısmazlar, sadece hafif bir omurga verirler. Ortaya narin, meyve odaklı, ışık dolu, parlak şaraplar çıkıyor.” Toth’un sözleri, çağımızın şarap anlayışının ruhunu yansıtıyor: artık güç, yoğunluk ve ağır meşe dokunuşları değil, incelik ve berraklık değer görüyor.

Seramiğin terracotta’dan farkı teknik bir detayda gizli. Clayver ve Tava’nın kapları yüksek ısıyla fırınlanıyor; bu, yüzeyi pürüzsüz ve gözeneksiz hale getiriyor. Böylece şarap kontrollü, çok sınırlı bir oksijen temasıyla yaşlanıyor. Bu yöntem, ağır tanenlerden yüzünü çeviren, mineralite ve meyve dokunuşlarını öne çıkaran yeni dalga şaraplara hayat veriyor. Romalıların amphoralarıyla Akdeniz’e yayılan şarap kültürü, şimdi İtalya’dan dünyaya yayılan seramik devrimiyle yeni bir yolculuğa çıkıyor.

Görsel © Novum Ceramics

Burgonya’nın kalbinde, Vosne-Romanée’de, Pinot Noir mucizesine imza atan Domaine Arnoux-Lachaux’nun altıncı nesil üreticisi Charles Lachaux da bu akımın en güçlü temsilcilerinden biri. Her yıl 16 farklı cuvée üreten Lachaux, 2019’da meşe profilinden sıkıldığını fark ettiğini söylüyor: “Meşe tadı, ne kadar zarif kullanılırsa kullanılsın, belli bir noktadan sonra şarabın üstüne gölge düşürüyor.

” Lachaux, “şarapta şeffaflık arayışı” olarak tanımladığı yolculuğunda 2020 hasadından itibaren Clayver kaplara yöneldi ve bugün tüm üretimini seramiğe taşımış durumda. Önce 400 litrelik kaplarla başladı; şimdi ise kendi talebiyle 520 ve 650 litrelik özel boyutlarda çalışıyor. Şarabını çelik tanklarda fermente ediyor, ardından seramik kaplara alıyor ve şişeleme gününe kadar orada bırakıyor. “Mümkün olan en nötr, en saf aracı kullanmak istedim,” diyor.

Lachaux’nun şarapları artık daha katmanlı, daha keskin, adeta çiçeklerin ve taşların diliyle konuşan ifadelerde.

Yakınlarda, Aloxe-Corton'da Domaine Frey ise biraz daha hibrit bir yaklaşım benimsiyor. Ekip, Rhone Vadisi’ndeki Marsanne ve Roussanne deneyimlerinin ardından Burgonya’da da Clayver kullanmaya başlamış. Beyazları malolaktik fermantasyona sokmayan şaraphane, Chardonnay’nin kremsi değil, gergin ve taze yüzünü seviyor. “Seramik saflık ve minerallik, meşe ise aromatik zenginlik getiriyor,” diyor Delphine Frey. “Bu iki dünyanın karışımı, mükemmel dengeyi sağlıyor.

” Örneğin Corton Charlemagne'nin belli cuvée’leri yüzde 50 seramikle olgunlaşırken, bazıları yüzde 25’le yetiniyor. Doz tam bir hassasiyet işi.

Sicilya’ya dönersek, Toth da Planeta’da benzer şekilde meşe-seramik karışımı kullanıyor. Mount Etna eteklerinde büyüyen Pinot Noir veya Menfi’deki uluslararası çeşitler için seramik, şarabın enerjisini ve parlaklığını artırmak amacıyla yüzde 20 civarında devreye giriyor. Seramik fıçıların hijyen avantajı ve termal stabilitesi ise üretim sürecini kolaylaştırıyor. Toth’un sözleriyle, “Tek kapta hem fermantasyon hem yıllandırma yapabilmek harika bir avantaj.”

İspanya’da Calatayud bölgesinde Cuevas de Arom’un kurucu ortağı ve Master of Wine Fernando Mora da seramiğin pürüzsüz etkisine inananlardan. Garnacha için Clayver küreler kullanan Mora, seramiğin paslanmaz çeliğe göre daha yuvarlak, daha ipeksi bir doku sunduğunu söylüyor. “Redüktif karakterden kaçınıyor, oksijen kontrolü sağlıyor ama meşe gibi tadını ve tanenini vermiyor,” diyor. Bu yaklaşım, yüksek rakım bağlarının çiçeksi ve mineralli karakterini olduğu gibi şaraba yansıtıyor. Mora’nın ifadesi dikkat çekici: “Bu şaraplar makyajsız.

Görsel © Domaine Frey

Olduğu gibi, çıplak, doğal, ve zarif. ” İlginçtir, Lachaux da aynı ifadeyi kullanmıştı: meşe ile olgunlaşan şaraplara göre seramik şaraplar, daha ham ama aynı zamanda daha tamamlanmış hissettiriyor.

Ve belki de işin en ilginç tarafı şu: seramik kaplarda yapılan şarapların dokusu, rengi ve aromatik profili, doğanın temposuna daha sadık bir olgunlaşma sürecinin sonucu. Yavaş, hassas, yalın. Hiçbir şey saklanmıyor; hiçbir şey bastırılmıyor. Sanki şarap nefes alıyor, ama fısıltılarla.

Bugün dünya, tazeliği ve genç enerji taşıyan şaraplara yöneliyor. Aşırı meşecilik, güçlü ekstraksiyonlar ve yüksek alkol devri yerini saflık, mineralite ve doğruluk arayışına bırakıyor. Şarapseverler hem teknik ustalığı hem de doğaya sadakati görebildikleri şaraplar arıyor. Ve görünüşe göre, seramik kaplar sadece bir trend değil; şarap tarihinde yeni bir sayfa.

Roma'nın amphoralarından bugünün Clayver kaplarına uzanan bu miras, şarap dünyasının dairesel zamanının bir kanıtı gibi: en iyi ilerleme bazen geriye dönüp köklerimizi hatırlamaktan geçiyor.